رهروان راه حاج‌قاسم، گره‌گشای مشکلات مردم شده‌اند

در میانه کوچه حر١٣، درست در مجاورت مسجد حضرت زینب(س)، چهره نقاشی‌شده‌ای روی دیوار به چشم می‌خورد که نشان می‌دهد این کوچه فرق‌هایی با دیگر کوچه‌های این منطقه دارد.

عکس روی دیوار چهره شهید سردار قاسم سلیمانی است که توسط سکینه سجادی یکی از دختران نقاش و کم‌بینای محله روی دیوار ترسیم شده است و پیش از این در شهرآرامحله با این هنرمند گفت‌وگو کرده‌ایم.

اما چه کسی به این نقاش جوان و عزلت‌نشین بال و پر داده است تا جرئت کشیدن اولین نقاشی‌دیواری‌اش را روی این دیوار بزرگ پیدا کند؟ پرس‌وجو‌ها ما را به الیاس مظلوم می‌رساند. روحانی و امام جماعت مسجد حضرت زینب(س) در کوچه حمام واقع در محله شهید معقول. کسی که در همین کوچه به دنیا آمده، رشد کرده و بعد تحت تأثیر روحانیان مهربان محله تصمیم گرفته است درس طلبگی را پیش بگیرد.
او با شناسایی ظرفیت‌های محله سعی در پرورش آن‌ها دارد.

نمونه‌اش هم سکینه سجادی هنرمند این نقاشی‌دیواری است. اما این تنها اقدام او برای توسعه محله و هم‌محله‌ای‌هایش نیست. برپایی نماز را یکی از اهداف و نخستین حرکت یک مسجد می‌داند و سعی می‌کند با فعالیت‌هایش محله‌ای پویا و عاری از آسیب‌های اجتماعی در کنار هم‌محلی‌هایش بسازد.

او مدیریت مرکز نیکوکاری محله به نام مرکز شهید حاج قاسم سلیمانی را هم برعهده دارد. مرکزی که تا به امروز طرح‌های متنوعی در این محدوده اجرا کرده است. این طرح‌ها به نام سردار دل‌ها شهید حاج قاسم سلیمانی نام‌گذاری شده‌اند، الیاس مظلوم دلیلش را رویکرد مرکز بیان می‌کند.

مرکز نیکوکاری حاج قاسم هفته‌ای یک‌بار از مربیان دعوت می‌کند که به اینجا بیایند و به خانم‌های محله مهارت‌های مختلف را آموزش بدهند

اینکه الگوی آن‌ها در هر کاری حاج قاسم سلیمانی است. با این همه فعالیتی که دارند برایم عجیب است که تازه آن‌ها را شناخته‌ایم. الیاس مظلوم اما در جواب سؤال‌هایم فقط به جمله‌ای از سردار بسنده می‌کند: تو برای دیده‌نشدن، کار خیر کن و قدم بردار، خدا برای دیده‌شدن تو کار می‌کند.

دغدغه‌های هر روز گروه

تا چندی پیش محل فعالیت‌های گروه سردار سلیمانی مسجد حضرت زینب(س) در میانه کوچه حر١٣ بود. حالا اما به خانه‌ای کوچک در همان حوالی منتقل شده که متعلق به مرحوم غلامرضا سنگی از اهالی محله است. خانه‌ای که به محض ورود به آن می‌توانی عکس سردار دل‌ها را روی تمام دیوارهای آن ببینی.

تصاویری از برنامه‌ها و فعالیت‌های این گروه هم روی در و دیوار مرکز دیده می‌شود. از خرید لوازم مختلف برای مددجویان بی‌بضاعت محله و محله‌های دورتر گرفته تا اجرای برنامه‌های فرهنگی.

وقتی وارد می‌شوم، الیاس مظلوم پشت میزش نشسته، پرونده‌های مختلف را پیش رویش باز گذاشته، سخت مشغول بررسی است و به‌سختی متوجه حضور من می‌شود. توضیح می‌دهد که وضعیت هر روز او و اعضای گروه همین است و دغدغه‌هایشان لحظه‌ای رهایشان نمی‌کند. پیش از معرفی گروه مایلم که دغدغه‌های خودش را بشنوم.

اینکه چه شد تا به تشکیل گروه و انجام کار جهادی رسید. الیاس مظلوم امام جماعت جوان این محله از دوران کودکی‌اش می‌گوید. در همین محله متولد می‌شود و دوران تحصیلش را در مدرسه طالقانی و سید جلال می‌گذراند. فارغ‌التحصیل دانشگاه رضوی است، حالا مدرک کارشناسی رشته فقه و مبانی حقوق دارد و در حال حاضر درحال تحصیل در رشته حقوق و جزاست تا مدرک کارشناسی‌ارشدش را بگیرد. به قول خودش اما تمام این فعالیت‌های فردی برای او معنای دیگری دارند و در راستای هدفی جمعی هستند.

اینکه بتواند تمام توانش را برای پیشرفت محله‌اش بگذارد. تمام همّ و غمش پیشرفت این محله است و بذر این دغدغه‌مندی را روحانیان این محله در وجود او کاشته‌اند. وقتی که هنوز سن و سالی نداشته است پایش به مسجد محله باز می‌شود. شیفته اخلاق و سکنات جعفر شیروانی، روحانی مسجد، می‌شود و از همان روز به بعد این مسیر را انتخاب می‌کند.

ادامه دهنده راه سردار

در همان دوران کودکی عضو بسیج محله می‌شود، در برنامه‌ها و مراسم شرکت می‌کند و ارتباطش با محلی‌ها قوی می‌شود. کم کم او را به عنوان فعال‌ترین عضو بسیج می‌شناسند و تمام این‌ها باعث تشویقش می‌شود تا این مسیر را ادامه بدهد. سال١٣٩٧ که به عنوان پیش نماز مسجد حضرت زینب(س) انتخاب می‌شود، فعالیتش را جدی‌تر از قبل دنبال می‌کند.

سال ١٣٩٨ بنا به پیشنهاد اهالی، مدیریت امور مسجد را به دست می‌گیرد. همان سال‌ها خیریه‌ای را به کمک اهالی تشکیل می‌دهد. بعد از شهادت سردار قاسم سلیمانی و با نظر اعضا نام «شهید حاج قاسم سلیمانی » را برای خیریه انتخاب می‌کنند تا بتوانند ادامه دهنده راه ایشان باشند.

می‌گوید: نام قرارگاه و مرکز نیکوکاری مسجد را به نام این شهید بزرگوار گذاشتیم، چرا که معتقدیم دشمن باید از نام شهید هم بترسد. امیدواریم که بتوانیم ادامه‌دهنده راه ایشان باشیم حتی اگر قدم‌هایمان کوچک باشد.

طرح نان حاج قاسم

حالا ٤٨٠خانوار بی‌بضاعت که عمدتا خانم‌های سرپرست خانوار هستند زیرپوشش این مرکز قرار دارند. تعداد این خانواده‌ها در دو سال اخیر به‌دلیل شیوع ویروس کرونا بیشتر هم شده است. بسیاری از آن‌ها از کار بیکار شده‌اند و هیچ منبع درآمدی ندارند و چاره‌ای نداشته‌اند جز اینکه زیرپوشش قرار بگیرند.

آقای مظلوم کمدی را در گوشه مرکز نشانم می‌دهد. یک کمد پر از پرونده که بانک اطلاعاتی این خانواده‌هاست. اعضای گروه نفر به نفر و خانه به خانه وضعیت این افراد و خانواده‌ها را بررسی کرده‌اند تا به آن‌ها که در اولویت هستند کمک‌رسانی شود. البته الیاس مظلوم توضیح می‌دهد هدفشان این است که تعداد این خانواده‌های زیرپوشش روز به روز کمتر شود و به جای کمک بلاعوض این مرکز باب اشتغال آن‌ها فراهم شود.

باوجوداین خانواده‌های بی‌بضاعتی که حتی به نان شبشان هم مانده‌اند در این محله فراوان زندگی می‌کنند و نیازمند این دست کمک‌های فوری هستند. یکی از طرح‌های کمک‌رسانی به این خانواده‌ها طرح نان حاج قاسم است. الیاس مظلوم یک پاکت پر از کارت نان نشانم می‌دهد. تمام نانوایی‌های این کوچه با این مرکز در ارتباط هستند و به افرادی که این کارت را داشته باشند نان رایگان می‌دهند.

خانه طیبه خانم ‌یک مرکز فرهنگی است

اما پررنگ‌ترین فعالیت گروه برمی‌گردد به طرح توزیع غذا که هر شب جمعه به نیت اموات در این مرکز انجام می‌شود. حالا چند ماه از اجرای این طرح می‌گذرد. افراد محله همگی دست به دست هم می‌دهند تا این برنامه اجرا شود. خیران محلی هزینه خرید مواد اولیه را تأمین می‌کنند. این مواد می‌رسد به دست خانم‌های محله.

طیبه شورآبادی که یدی طولانی در فعالیت‌های مسجد دارد پخت غذا را برعهده می‌گیرد. هر صبح پنجشنبه در حیاط کوچک خانه‌اش دیگی بزرگ برپا می‌کند و با کمک دوست و همسایه‌اش عذری خانم غذای نذری را بارمی‌گذارد.

به پیشنهاد آقای مظلوم صبح پنجشنبه سری به خانه او که دو کوچه بالاتر است می‌زنم. عطر برنج دم کشیده از همان ابتدای کوچه توی مشامم می‌خورد. به محض ورود هم حیاطی کوچک و بخار گرفته را می‌بینم که نصف فضای آن را دیگی بزرگ اشغال کرده. عذرا خانم و طیبه خانم هم از صبح علی‌الطلوع پای دیگ هستند.

عذرا خانم همان ابتدا توضیح می‌دهد که طیبه شورآبادی خانه‌اش را نذر کار خیر کرده است. در این خانه همیشه خدا به روی خانم‌های محله باز است و هر روز برنامه‌ای متفاوت در اینجا برگزار می‌شود. مرکز نیکوکاری حاج قاسم هفته‌ای یک‌بار از مربیان دعوت می‌کند که به اینجا بیایند و به خانم‌های محله مهارت‌های مختلف را آموزش بدهند.

اغلب کلاس‌ها در این خانه برگزار می‌شود. عذرا خانم می‌گوید: همه ما عضو یک خانواده هستیم. همدل و همراه هم هستیم و هر کاری برای پیشرفت این محله انجام می‌دهیم.

نوار خدمت چشم انتظار کمک خیران

بعد از نماز ظهر خانم‌های دیگر هم برای بسته‌بندی به اینجا می‌آیند. بعد این بسته‌ها به مرکز منتقل می‌شوند تا توزیع شوند. غروب که می‌شود، بعد از نماز مغرب، مرکز شهید حاج قاسم سلیمانی جای سوزن انداختن ندارد. خانواده‌های زیرپوشش یکی یکی به اینجا می‌آیند و بسته غذایی یا معیشتی تحویل می‌گیرند. در این میان فرصتی پیش می‌آید که افراد زیرپوشش مشکلاتشان را هم با الیاس مظلوم مطرح کنند.

گوشه‌ای می‌ایستم و به این مکالمات گوش می‌دهم. یکی با سه بچه قد و نیم‌قد می‌آید و با اشک و ناله از همسر معتادش می‌گوید که دیشب تمام شیشه‌های خانه را شکسته. آقای مظلوم همه گفته‌های او را در سررسیدش یادداشت می‌کند. دیگری می‌آید و از بیماری کودکش می‌گوید و... آقای مظلوم بعضی از موارد را هم روی کاغذ کوچکی می‌نویسد و کاغذ را به دیوار پشت سرش، در کنار یک نوار کاغذ دیگر می‌چسباند. اسم این نوار را گذاشته نوار خدمت.

می‌گوید: برآورده کردن بعضی خواسته‌ها در توان ما نیست. ما این خواسته را در نوار خدمت قرار می‌دهیم تا افراد و خیران که به اینجا می‌آیند این‌ها را ببینند و به فکر باز کردن این گره‌ها بیفتند.

وقف خانه پدری

درباره خانه کوچکی که حالا در آن مستقر هستند می‌پرسم. او توضیح می‌دهد که این خانه را یکی از خیران محلی در اختیارشان قرار داده است. چند ماه پیش غلامرضا سنگی پدر قاسم سنگی فوت می‌کند و آقا قاسم تصمیم می‌گیرد خانه پدری را وقف این مرکز و امور خیریه کند.
او ارادت خاصی به سردار شهید قاسم سلیمانی دارد و یکی از دلایل وقف این خانه را هم همین موضوع عنوان می‌کند.

الیاس مظلوم توضیح می‌دهد: در زمان شیوع ویروس کرونا و تعطیلی نماز جماعت، آبدار خانه مسجد، محل فعالیت ما بود. کم کم با از سر گرفتن برنامه‌ها و برگزاری مراسم کارمان سخت شد. آقای سنگی که وضعیت را دیدند خانه پدری‌شان را در اختیار ما قرار دادند تا زمانی که بتوانیم جا و مکانی برای خودمان دست و پا کنیم. با همه این‌ها فعالیت‌های ما جدا از فعالیت‌های مسجد نیست. این فاصله کوتاه باعث قطع ارتباط با مسجد نشده است. تنها کاربری مسجد، نماز خواندن نیست.

مسجد باید پایگاه فعالیت‌های محلی باشد و پناهگاه همه اقشار جامعه. دوست داریم در آینده ساختار مسجد حضرت زینب تغییر کند. فضا وسیع‌تر شود و در یک کلام مسجد تبدیل به مجتمع شود تا تمام فعالیت‌های ما مثل سابق در دل مسجد انجام شود.

تشکیل خانه مهارت

الیاس مظلوم اهداف زیادی برای ارتقای این مرکز دارد، ایده‌هایی را که در ذهن دارد یکی پس از دیگری بیان می‌کند: خانه مهارت ایده‌ای است که همیشه به آن فکر می‌کنم و دلم می‌خواهد یک روز آن را عملی کنم اما نیاز به سرمایه و حمایت ارگان‌های مختلف هست.

خانه مهارت قرار است جایی باشد برای اتصال بین سرمایه‌دار و مهارت‌آموز؛ خانه‌ای برای آموزش مهارت‌های مختلف به افراد، به‌ویژه به بانوان محله و سرپرست خانوار. افرادی که مجبور هستند با کمترین حقوق کار سخت انجام بدهند. در این خانه‌ها برای بانوان اشتغال‌زایی می‌کنیم تا بتوانند کسب و کار خودشان را راه بیندازند و مجبور نباشند با کمترین حقوق، سخت‌ترین کار‌ها را انجام بدهند.

او توضیح می‌دهد که همین حالا هم برای چند نفر از بانوان محله اشتغال‌زایی شده است. یکی از بانوان آرایشگر محله با وامی که مرکز در اختیار او قرار داده در همین خیابان آرایشگاه دارد و به درآمد خوبی رسیده است. خانم شورآبادی هم که دستی در پخت و پز غذا و تهیه ترشی دارد در حوزه تهیه و فروش ترشی فعالیت دارد. این مرکز در حوزه تبلیغ کسب و کار خانم شورآبادی کمک حال او بوده و باعث رونق کارش شده است.

مهد کار

آقای مظلوم از ایده دیگری هم صحبت می‌کند که اسم آن را مهد کار گذاشته است. جایی برای کودکان مادران شاغل. مادرانی که نان‌آور خانواده هستند اما فرزند خردسال هم دارند.

برآورده کردن بعضی خواسته‌ها در توان ما نیست. ما این خواسته را در نوار خدمت قرار می‌دهیم تا افراد و خیران که به اینجا می‌آیند این‌ها را ببینند و به فکر باز کردن این گره‌ها بیفتند

او توضیح می‌دهد: مربیان این مهد طلبه‌ها، روحانیان و متخصصان حوزه تربیت کودک خواهند بود. ما هدفمان این است که نسل آینده این محله کودکانی باشند که در مکتب حاج قاسم سلیمانی رشد کرده باشند و رهرو راه ایشان باشند. افرادی فعال و دغدغه‌مند بار بیاوریم که آینده‌ای روشن برای این محله به ارمغان بیاورند.

الگویم سردار است

الهه گوهری یکی از اعضای فعال این قرارگاه است. ساکن قدیمی این منطقه که ٤سال پیش ارتباطش با مسجد جدی‌تر می‌شود. خودش توضیح می‌دهد: اهل فعالیت فرهنگی و اجتماعی نبودم و سرم توی لاک خودم بود. یک روز اما فراخوان خادم یاری حرم را از اهالی شنیدم و برای همین موضوع به مسجد آمدم و ثبت‌نام کردم.

همان آشنایی کوچک باب همکاری من را با مسجد باز کرد. بعد از آن هم با این مرکز نیکوکاری آشنا شدم. حالا عضو رسانه این گروه هستم و در گرداندن گروه‌های مجازی مرکز و ساخت نماهنگ از برنامه‌ها فعالیت دارم.

او می‌گوید که از وقتی شهید حاج قاسم سلیمانی را شناخته او الگوی زندگی‌اش شده است و حالا افتخار می‌کند که عضو گروهی است که به نام سردار دل‌ها و مرد میدان مزین است.

برنامه‌ای برای سالگرد شهادت سردار

این گروه برای سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی هم برنامه‌هایی در گذشته داشته است. آقای مظلوم توضیح می‌دهد: سال گذشته باتوجه به محدودیت‌هایی که وجود داشت در حد توان و اختیاراتمان برنامه‌ای برای سالگرد ایشان ترتیب دادیم. یک مسابقه نقاشی راه انداختیم و در شبکه‌های اجتماعی مربوط به محله فراخوان دادیم. کودکان و نوجوانان زیادی شرکت کردند و عکس نقاشی‌هایشان را فرستادند. به قید قرعه جوایزی را برای این افراد تهیه کردیم.

او توضیح می‌دهد: امسال هم به نیت ایشان توزیع غذای گرم بین افراد بی‌بضاعت خواهند داشت و مسابقه‌هایی را هم ترتیب می‌دهند تا محلی‌ها ضمن این برنامه‌ها با شخصیت ایشان بیشتر آشنا شوند.